Chùa Bổ Đà tọa lạc trên vùng đất linh thiêng thuộc dãy núi Bổ Đà (xã Tiên Sơn, thị xã Việt Yên, tỉnh Bắc Giang), là danh lam cổ tự nổi tiếng của vùng Kinh Bắc xưa. Tương truyền, chùa Bổ Đà có từ thời Lý, được tu bổ, tôn tạo và mở rộng vào thời vua Lê Dụ Tông (1720-1729), gồm các đơn nguyên kiến trúc chính như chùa Tứ Ân, am Tam Đức, chùa Cao, vườn Tháp, ao Miếu.
Chùa Bổ Đà là một trong những trung tâm Phật giáo lớn của dòng thiền phái Trúc Lâm, một trong những nơi còn giữ nguyên bản nét kiến trúc truyền thống Việt cổ. Trong chùa còn nhiều tài liệu, hiện vật, cổ vật quý có giá trị lớn về mặt văn hóa, lịch sử, kiến trúc và mỹ thuật.
Cổng vào chùa nền lát đá muối với nhiều kích thước khác nhau, xây theo kiến trúc thời Nguyễn.
Những bức tường được trình bằng đất tạo vẻ trầm mặc, gần gũi của vùng thôn quê đồng bằng Bắc Bộ.
Vườn tháp chùa Bổ Đà là một trong những vườn tháp đẹp và lớn nhất nước, gồm 110 ngôi tháp và mộ lớn nhỏ khác nhau. Trong đó, có 97 ngôi tháp cổ có lịch sử hàng trăm năm là nơi tàng lưu tro cốt xá lỵ nhục thân của 1.214 tăng ni phật tử thiền phái Lâm Tế trong cả nước.
Các ngôi tháp đều được xây bằng gạch và đá, với kỹ thuật truyền thống bắt mạch vôi mật mía.
Đại đức Thích Tục Vinh, Trụ trì chùa Bổ Đà cho biết, vườn tháp chùa Bổ Đà được xây dựng trong khoảng 300 năm từ khi sư tổ có tên tục là Phạm Kim Hưng viên tịch. Vườn tháp chùa Bổ Đà không chỉ là nơi an táng tăng ni của chùa hay thuộc phái Lâm Tế, mà còn dành cho những người từng tu học tại đây rồi đi trụ trì nơi khác, hoặc là hậu duệ của phái Lâm Tế. Khi tuổi cao, không có đệ tử kế thừa, họ có thể trở về chốn Tổ, xin phép các hòa thượng để được an táng trong khu vườn tháp và đều được chấp thuận.
"Các ngôi tháp thường chứa xá lị, tro cốt của các vị tăng, ni. Đặc biệt, trong vườn có một ngôi tháp an táng 26 nhà sư mà tất cả các sư đều là anh em cùng sơn môn, cùng tu một thầy, khi sống gắn bó với nhau nên khi qua đời vẫn muốn được nằm cạnh nhau", Đại đức Thích Tục Vinh cho biết thêm.
Ngọn tháp của các sư tăng thường được nhận biết qua biểu tượng bình cam lộ trên đỉnh. Phía sau là khu tháp của các sư ni, với đặc trưng là đỉnh tháp mang hình búp sen.
Các ngôi tháp mộ xếp hàng hàng, lớp lớp và được xếp đặt theo những quy định riêng rất chặt chẽ của thiền môn.
Những ngôi tháp một tầng nằm đan xen với ngôi tháp 2, 3 tầng trong vườn.
Với hơn 100 ngôi tháp, ngày 7/5/2016, tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác nhận chùa Bổ Đà là ngôi chùa có khu bảo tháp lớn nhất Việt Nam.
Với nhiều giá trị đặc biệt tiêu biểu như kiến trúc, lịch sử..., chùa Bổ Đà được Thủ tướng xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt tại Quyết định số 2499 ngày 22/12/2016.
Không gian cổ kính nơi đây không chỉ mang đậm giá trị về kiến trúc, mà còn lưu truyền dấu ấn lịch sử về một tông phái lớn của Phật Giáo Việt Nam, đã góp phần tô điểm cho vùng đất Bắc Giang một danh thắng bất hư truyền.
