Ván bài lật ngửa do Lê Hoàng Hoa đạo diễn, là bộ phim dài 8 tập (1982–1987) được Hãng phim Giải Phóng sản xuất. Phim khắc họa rõ nét đề tài tình báo, lấy bối cảnh những năm tháng sôi động của lịch sử Việt Nam, với những ván bài chính trị gay cấn giữa các thế lực trong nước và quốc tế.
Bộ phim không chỉ ghi dấu thời kỳ vàng son của điện ảnh Việt Nam mà còn là bước ngoặt trong sự nghiệp của nhiều nghệ sĩ, trong đó có cố NSƯT Chánh Tín. Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của tác phẩm là số phận đầy thăng trầm của người nghệ sĩ này.
Vai Đại tá Nguyễn Thành Luân đưa tên tuổi Chánh Tín lên hàng ngôi sao.
Tượng đài điện ảnh với vai diễn để đời
Nguyễn Chánh Tín sinh năm 1952 tại Bạc Liêu, trong một gia đình có truyền thống võ học. Ngay từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu nghệ thuật nổi bật, đặc biệt là trong lĩnh vực ca hát. Thời trẻ, ông từng được xem như một “hiện tượng âm nhạc” nhờ giọng ca ngọt ngào và ngoại hình điển trai.
Năm 1972, ông tốt nghiệp Trường Trung học Mạc Đĩnh Chi và theo học ngành luật. Cùng lúc, Chánh Tín bén duyên với âm nhạc qua những đêm trình diễn tại các phòng trà nổi tiếng TP.HCM. Sự duyên dáng và phong thái lãng tử đã đưa ông tiến gần hơn với ánh đèn điện ảnh.
Sở hữu vẻ ngoài lãng tử, phong thái điềm đạm, ông nhanh chóng được đạo diễn Lê Hoàng Hoa lựa chọn thay thế diễn viên cũ cho vai Đại tá Nguyễn Thành Luân, một cán bộ tình báo mưu trí, dũng cảm. Nhân vật được xây dựng từ hình tượng Đại tá Phạm Ngọc Thảo - một trong những nhà tình báo bí ẩn nhất của cách mạng Việt Nam.
Cố NSƯT Chánh Tín từng là một biểu tượng của màn ảnh thập niên 1980.
Trong phim, Chánh Tín khắc họa hình tượng người chiến sĩ tình báo thông minh, gan dạ và kiên trung. Nhân vật Nguyễn Thành Luân qua diễn xuất của ông hiện lên vừa có bản lĩnh thép, vừa có chiều sâu cảm xúc. Vai diễn đã giúp Nguyễn Chánh Tín thành biểu tượng của màn ảnh Việt.
Biên kịch, nhà văn Trần Bạch Đằng từng nhận xét: “Diễn xuất của Chánh Tín chân thật, tự nhiên và có một nét gì đó khác người”.
Thành công của bộ phim giúp ông giành giải "Nam diễn viên chính xuất sắc" tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 8 năm 1985.
Sau Ván bài lật ngửa , Chánh Tín tiếp tục tham gia hơn 20 bộ phim, tuy nhiên không vai diễn nào vượt qua được cái bóng quá lớn của vai Nguyễn Thành Luân. Ngoài ra, ông còn thử sức với vai trò đạo diễn, nhà sản xuất.
Sống khổ sở vì vỡ nợ trước khi qua đời
Có sự nghiệp vẻ vang nhưng cuộc đời nghệ sĩ sinh năm 1952 này lại trải qua nhiều sóng gió.
Trước năm 1975, gia đình Chánh Tín sống đủ đầy, dư dả. Cho đến những ngày sau Giải phóng, Nguyễn Chánh Tín bỗng dưng trở thành một người thất nghiệp.
Năm 1977, vợ chồng ông phải cắn răng ra chợ bán dứa (thơm), bán rau muống kiếm sống qua ngày. Cuộc sống nghèo khó khiến ông chẳng thể mua nổi quần áo cho con, phải đi xin của họ hàng mỗi người một chút.
Sau một thời gian dài tích góp, Chánh Tín thành lập hãng phim Chánh Phương vào năm 2007. Ông đầu tư cho Dòng máu anh hùng (2006) - tác phẩm được giới phê bình đánh giá cao nhưng thất bại về doanh thu, khiến ông rơi vào khủng hoảng tài chính.
Sau những thăng trầm, ông vẫn không từ bỏ đam mê nghệ thuật. Ở tuổi xế chiều, ông tiếp tục tham gia các chương trình truyền hình và xuất hiện trong một số dự án phim ảnh như một cách gìn giữ ngọn lửa nghề.
Chánh Tín có cuộc sống khá cơ cực vì vỡ nợ trước khi qua đời.
Năm 2014, dư luận cả nước xôn xao trước thông tin Chánh Tín vỡ nợ 10 tỷ đồng và có nguy cơ bị tịch thu nhà. Thời điểm này, Chánh Tín tiết lộ cuộc đời ông đã 3 lần rơi vào cảnh phá sản.
Những năm cuối đời, người nghệ sĩ này mắc bệnh tim và tiểu đường, sống giản dị bên vợ - ca sĩ Bích Trâm, người bạn đời gắn bó từ thuở thanh xuân.
Tháng 1/2020, ông qua đời ở tuổi 68 để lại niềm tiếc thương lớn trong lòng công chúng về một tài tử tài hoa.
