Đảng ủy Cục Quản lý đất đai vừa có tờ trình gửi Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc kiện toàn văn phòng đăng ký đất đai theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Theo Cục Quản lý đất đai, hiện 34 tỉnh thành đã thành lập 703 văn phòng đăng ký đất đai trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường
Trước thời điểm Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, tổng số cán bộ là viên chức, người lao động của toàn hệ thống văn phòng đăng ký đất đai trên toàn quốc là 16.683 người, trong đó số cán bộ tại các chi nhánh khoảng 12.600 người.
Để đảm bảo nguyên tắc một cấp, một đầu mối có trách nhiệm giải quyết thủ tục hành chính về đất đai thuộc thẩm quyền theo quy định, Cục Quản lý đất đai đề xuất tiếp tục duy trì hoạt động của văn phòng đăng ký đất đai trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường để thống nhất thực hiện nhiệm vụ xây dựng, cập nhật, quản lý, vận hành cơ sở dữ liệu đất.
Đồng thời, thực hiện dịch vụ công về đất đai và hỗ trợ công tác quản lý nhà nước về đất đai thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp tỉnh. Bổ sung một số nhiệm vụ để bảo đảm kết nối, phân quyền sử dụng cơ sở dữ liệu đất đai phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Đáng chú ý, trong tờ trình, Cục Quản lý đất đai kiến nghị chuyển giao thẩm quyền và chức năng, nhiệm vụ của chi nhánh về cấp xã. Kết thúc hoạt động của các chi nhánh trực thuộc; chuyển giao thẩm quyền và chức năng, nhiệm vụ của chi nhánh theo quy định của pháp luật hiện hành về cấp xã.
Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai sẽ được chuyển về UBND xã để theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Tờ trình của Cục Quản lý đất đai đưa ra 2 phương án. Phương án 1 là UBND cấp xã thành lập đơn vị sự nghiệp công lập cấp xã để tiếp nhận nguyên trạng thẩm quyền và chức năng, nhiệm vụ của chi nhánh theo quy định của pháp luật hiện hành.
Căn cứ vào quy mô dân số, quy mô nền kinh tế của từng cấp xã, UBND cấp tỉnh quyết định bố trí tối thiểu từ 2 cán bộ của chi nhánh về địa bàn 1 xã, phường, đặc khu. Phương án này có ưu điểm là tổ chức, bộ máy tương đương mô hình cũ nên thuận lợi trong hoạt động và cơ chế tài chính do đã có quy định cụ thể.
Tuy nhiên, hạn chế là có thể phát sinh bộ máy. Khả năng hỗ trợ về công tác quản lý nhà nước về đất đai có thể bị hạn chế do có 2 đơn vị cùng cấp và cùng thực hiện nhiệm vụ, chưa thống nhất về thẩm quyền cấp giấy chứng nhận thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp xã.
Phương án 2 là chuyển giao thẩm quyền cấp giấy chứng nhận, xác nhận thay đổi đối với trường hợp đăng ký biến động thuộc thẩm quyền của chi nhánh cho chủ tịch UBND cấp xã. Căn cứ vào điều kiện thực tế của từng địa phương, chủ tịch UBND cấp xã được ủy quyền cho cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã thực hiện thẩm quyền này.
Chuyển chức năng, nhiệm vụ của chi nhánh cho cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã để thống nhất một cơ quan duy nhất có trách nhiệm giải quyết thủ tục về đất đai cho người dân và doanh nghiệp. Căn cứ vào quy mô dân số, quy mô nền kinh tế của từng cấp xã, UBND cấp tỉnh quyết định bố trí tối thiểu từ 2 cán bộ của chi nhánh về cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã.
Phương án này có ưu điểm là thống nhất và bảo đảm nguyên tắc một cấp, một cơ quan duy nhất về đất đai cho các đối tượng thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp xã theo quy định của pháp luật, bảo đảm tinh gọn, giảm đầu mối, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý đất đai; giảm phiền hà, tiêu cực cho người dân, doanh nghiệp.
Tuy nhiên, phương án này cũng có nhược điểm là việc bổ sung chức năng thực hiện một số nhiệm vụ dịch vụ công sẽ có khó khăn về cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính, nhất là việc tiếp nhận cán bộ là viên chức, ký kết hợp đồng lao động từ nguồn nhân sự của chi nhánh.
Đảng ủy Cục Quản lý đất đai đánh giá phương án 2 là lựa chọn phù hợp, có tính khả thi cao, đáp ứng yêu cầu của Chính phủ về tinh gọn tổ chức, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho chính quyền cơ sở, bảo đảm nguyên tắc “một cấp, một cơ quan” thống nhất thực hiện nhiệm vụ đăng ký đất đai.
