Hàng loạt công ty đầu tư vào hạ tầng AI
Cuộc đua hạ tầng trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành chiến lược mới của ngành công nghệ. Với hàng nghìn tỷ USD được cam kết đầu tư và hàng loạt dự án quy mô chưa từng có, các tập đoàn công nghệ lớn không chỉ cạnh tranh về mô hình AI mà còn về nền tảng tính toán - yếu tố quyết định sức mạnh công nghệ trong nhiều năm tới.
Tập đoàn công nghệ Mỹ - Oracle, đang đàm phán với Meta về một thỏa thuận điện toán đám mây kéo dài nhiều năm trị giá khoảng 20 tỷ USD, nhằm đảm bảo gia tăng nhanh năng lực tính toán.
Trong khi đó, ông lớn công nghệ Meta dự kiến chi 600 tỷ USD cho hạ tầng AI tại Mỹ đến hết năm 2028. Riêng nửa đầu năm nay, Meta đã tăng chi thêm 30 tỷ USD so với cùng kỳ, chủ yếu để phục vụ chiến lược AI.
Đặc biệt, không thể không kể đến tập đoàn sản xuất chip Nvidia. Hãng thông báo sẽ đầu tư tới 100 tỷ USD vào OpenAI và cung cấp chip trung tâm dữ liệu cho công ty này. Động thái này giúp củng cố vị thế của Nvidia là một trong những gã khổng lồ dẫn đầu trong cuộc đua xây dựng các hệ thống AI.
Nvidia củng cố vị thế trong làn sóng đầu tư vào hạ tầng AI
Việc Nvidia đầu tư 100 tỷ USD vào OpenAI để xây dựng hệ thống trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo thế hệ mới, được xem là dự án hạ tầng AI lớn nhất trong lịch sử. Khoản đầu tư sẽ được triển khai dần khi xây dựng cơ sở hạ tầng. Nvidia sẽ ưu tiên cung cấp chip cho OpenAI, dự kiến bắt đầu từ nửa cuối năm sau.
Đây chỉ là một trong những dự án góp phần củng cố vị thế của hãng - hiện đang nằm trong trung tâm của sự bùng nổ AI. Sau hàng loạt thỏa thuận đầu tư vào hạ tầng AI, trong phiên giao dịch ngày 30/9 vừa qua, Nvidia đã lần đầu tiên vượt mốc vốn hóa 4,5 nghìn tỷ USD. Như vậy, tính từ đầu năm, cổ phiếu Nvidia đã tăng vọt 39%, cho thấy niềm tin vững chắc của thị trường vào AI.
Ông Jensen Huang - Chủ tịch tập đoàn Nvidia cho biết: "AI hiện là một phần của cơ sở hạ tầng, giống như Internet, giống như điện, cũng cần các nhà máy. Và những nhà máy này về cơ bản là những gì chúng ta xây dựng ngày hôm nay".
Tầm nhìn của Nvidia không chỉ dừng lại ở việc xây dựng các nhà máy AI ở những khu vực phát triển. Mới đây, hãng công bố hợp tác với một công ty nhỏ có trụ sở tại Mỹ là Firebird và chính phủ Armenia để khởi động một nhà máy AI trị giá 500 triệu USD vào năm tới.
Địa điểm cụ thể của trung tâm vẫn chưa được công bố. Nhà máy sẽ sử dụng hàng nghìn vi mạch, còn được gọi là bộ xử lý đồ họa, hay GPU. Kế hoạch xây dựng trung tâm dữ liệu AI tại Armenia của Nvidia nhằm tận dụng nguồn nhân tài công nghệ dồi dào và năng lượng hạt nhân giá rẻ của đất nước này.
Những cú "bắt tay" có tạo ra thế độc quyền?
Đầu tư vào hạ tầng AI là hướng đi tất yếu của nhiều công ty công nghệ trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, sự bùng nổ đầu tư này cũng đặt ra một số câu hỏi, như việc các ông lớn công nghệ bắt tay nhau đầu tư vào hạ tầng AI có gây ra độc quyền? Hay "hố ngăn kỹ thuật số" có nguy cơ bị khoét rộng giữa các quốc gia phát triển và kém phát triển hơn?
Lo ngại trên đang được nhắc đến ngày càng nhiều tại Mỹ, khi các tập đoàn như Microsoft, Google, Amazon hay OpenAI không chỉ cạnh tranh mà còn hợp tác trong những dự án hạ tầng AI trị giá hàng trăm tỷ USD. Việc cùng đầu tư vào trung tâm dữ liệu, hệ thống điện toán đám mây hay mô hình nền tảng giúp họ củng cố sức mạnh công nghệ, nhưng cũng khiến thị trường AI ngày càng tập trung vào một nhóm rất nhỏ những người chơi lớn.
Hiện Ủy ban Thương mại Liên bang và Bộ Tư pháp Mỹ đã bắt đầu xem xét các thỏa thuận này dưới góc độ chống độc quyền. Bởi nếu không được kiểm soát, quyền truy cập vào hạ tầng AI, vốn được xem là "xương sống" của kỷ nguyên số, có thể bị giới hạn trong tay một số ít tập đoàn, làm giảm tính cạnh tranh và kìm hãm đổi mới sáng tạo.
Ngoài những lo ngại về cạnh tranh, cuộc đầu tư vào hạ tầng AI ngày càng mạnh mẽ cũng tạo ra sự phân chia kỹ thuật số rõ nét hơn giữa các quốc gia và khu vực. Điều đó đang trở thành mối quan ngại toàn cầu. Phần lớn các "nhà máy AI", tức là những trung tâm dữ liệu và cụm máy tính hiệu năng cao, hiện đều tập trung ở Mỹ, châu Âu và Trung Quốc. Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, chỉ khoảng 10 quốc gia chiếm tới hơn 90% năng lực tính toán toàn cầu cho AI. Điều đó khiến các nước đang phát triển gần như không thể tiếp cận được công nghệ nền tảng này.
Hệ quả là "hố ngăn kỹ thuật số" ngày càng sâu hơn: Các nước giàu có thể tận dụng AI để bứt phá về năng suất, giáo dục, y tế hay quốc phòng, trong khi các nước nghèo có nguy cơ bị bỏ lại phía sau. Đây được xem là một trong những thách thức lớn nhất của kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo, khi công nghệ mang lại cơ hội, nhưng cũng có thể làm gia tăng bất bình đẳng toàn cầu.
Sự phát triển hạ tầng AI tác động tới môi trường
Các chuyên gia cũng lên tiếng cảnh báo, trong cuộc đua đầu tư vào hạ tầng AI, bên cạnh vấn đề lợi nhuận, các công ty cần đặc biệt quan tâm tới tác động môi trường. Các trung tâm dữ liệu khổng lồ hỗ trợ nghiên cứu AI tiêu tốn hàng tỷ USD do cần lượng điện năng khổng lồ và lượng nước lớn không kém để làm mát.
Ngoài ra, huấn luyện 1 mô hình AI tạo ra lượng CO2 cao gấp 5 lần 1 chiếc ô tô thải ra trong suốt vòng đời hoạt động. Trước tình hình này, Liên minh châu Âu (EU) đã đặt ra Đạo luật AI. Đạo luật yêu cầu các nhà máy AI phải được thiết kế và phát triển với khả năng ghi lại mức tiêu thụ năng lượng, và tác động môi trường trong suốt vòng đời của hệ thống, từ đó có các giải pháp phù hợp.
