Chị Thảo là nhân viên văn phòng, lương mỗi tháng khoảng 15 triệu. Với mức thu nhập trung bình khá này, chị luôn nghĩ mình quản lý tiền ổn – cho đến khi chị thử ghi chép chi tiêu chi tiết trong 1 tháng, theo lời khuyên từ một video xem trên mạng.
10 ngày, 4 triệu và cảm giác "sốc nhẹ"
Từ ngày 1 đến ngày 10, chị Thảo ghi lại từng khoản tiền chi ra bằng app điện thoại:
- Ăn sáng: 20.000 x 10 ngày = 200.000
- Cà phê sáng tại cửa hàng gần công ty: 35.000 x 6 ngày = 210.000
- Ăn trưa + gửi xe + nước = khoảng 80.000/ngày x 9 ngày = 720.000
- Mua đồ ăn tối (vì không nấu ăn): 100.000 x 10 ngày = 1.000.000
- Mua đồ linh tinh online: 3 đơn, tổng 960.000 (gồm 1 chiếc váy, 1 cây son, 1 hộp dưỡng da)
- Grab đi chơi 2 buổi cuối tuần: 150.000
- Gửi quỹ sinh nhật nhóm bạn: 200.000
- Mua trái cây, snack, nước uống để ở nhà: 350.000
Tổng chi 10 ngày: 3.790.000 đồng
"Con số đó khiến tôi giật mình. Tôi không tiêu gì quá lớn. Không ăn nhà hàng sang. Không mua gì đặc biệt. Nhưng từng khoản nhỏ cứ dồn lại, tới khi nhìn tổng kết, tôi mới thấy tiền trôi đi như nước", chị Thảo nói.
Chị Thảo chia sẻ rằng chính khoản mua đồ ăn ngoài và các chi tiêu nhỏ lặt vặt đã ngốn phần lớn ngân sách. "Tôi hay nói 'chỉ 50k thôi mà', nhưng nói kiểu đó 20 lần thì ra 1 triệu rồi".
Nhận ra mình không có "hệ thống tiêu tiền"
Sau khi kiểm kê, chị Thảo nhận ra mình không có khung ngân sách cố định. Mỗi tháng, chị chỉ biết rằng "khoảng 5 triệu là để ăn uống, còn lại để dành". Nhưng thực tế, số tiền "còn lại" thường chẳng còn bao nhiêu, vì cuối tháng thường hụt vài trăm đến hơn 1 triệu mà không rõ vì đâu.
Chị bắt đầu tìm hiểu cách lập ngân sách kiểu "50–30–20":
- 50% chi cho nhu cầu thiết yếu (ăn, ở, di chuyển)
- 30% chi cho mong muốn (mua sắm, vui chơi, làm đẹp)
- 20% tiết kiệm hoặc đầu tư
Với mức thu nhập 15 triệu, chị thử áp dụng như sau:
| Danh mục | Tỷ lệ (%) | Số tiền (VND) |
|---|---|---|
| Nhu cầu thiết yếu | 50% | 7.500.000 |
| Mong muốn cá nhân | 30% | 4.500.000 |
| Tiết kiệm/đầu tư | 20% | 3.000.000 |
"Chia như vậy tôi thấy hợp lý hơn. Trước đây tôi thường tiêu lẫn lộn, ví dụ mua đồ skincare mà tưởng là thiết yếu, nhưng thật ra là 'mong muốn'".
Sau 1 tháng ghi chép thói quen mua sắm đã thay đổi
Sau 30 ngày kiên trì ghi lại từng chi tiêu, chị Thảo nhận ra một vài khoản có thể dễ dàng giảm được:
- Giảm mua cà phê tiệm: từ 6 lần/tuần còn 2 lần
- Mua trái cây tại chợ thay vì trong siêu thị mini
- Trước khi mua online, luôn đợi 3 ngày – nếu vẫn thấy cần thì mới mua
- Chuẩn bị bữa ăn sáng tại nhà (bánh mì – pate – trứng) thay vì ăn ngoài
Nhờ những điều chỉnh này, tháng kế tiếp, tổng chi của chị giảm 2,2 triệu so với tháng trước.
"Tôi không khắt khe với bản thân. Nhưng từ giờ, tôi sẽ biết rõ mình tiêu vào cái gì, và vì sao. Ghi chép chi tiêu khiến tôi thấy mình kiểm soát được đời sống tài chính cá nhân – cảm giác đó thật sự rất dễ chịu", chị Thảo chia sẻ.
Gợi ý nhỏ: Nếu bạn mới bắt đầu ghi chi tiêu, hãy thử cách đơn giản sau
- Dùng sổ tay, hoặc app miễn phí như Money Lover, Spendee
- Chia danh mục: Ăn uống – Di chuyển – Mua sắm – Hóa đơn – Khác
- Đặt mục tiêu mỗi tuần xem lại một lần
- Sau 1 tháng, thử áp dụng chia ngân sách theo kiểu 50–30–20 hoặc 60–30–10
Việc ghi chép chi tiêu không phải để ép bản thân sống kham khổ, mà để biết mình đang sống như thế nào. Khi nhìn rõ những đồng tiền đi đâu, người ta sẽ tự biết nên giữ lại cái gì, và nên bỏ bớt điều gì. Với phụ nữ hiện đại, hiểu ví tiền của mình chính là bước đầu tiên để sống chủ động, không phụ thuộc.