Nâng cao vai trò lãnh đạo của nữ giới trong báo chí

Chiều 19/6, tại Diễn đàn báo chí toàn quốc năm 2025, nhiều ý kiến, trao đổi thiết thực được đưa ra tại phiên thảo luận với chủ đề Lãnh đạo nữ trong báo chí: Tiếng nói của nữ giới trong điều hành tin tức.

Bên cạnh những chủ đề quen thuộc như kinh tế báo chí, công nghệ, quảng cáo, hợp tác, đào tạo... thì sự xuất hiện của một chủ đề về lãnh đạo nữ trong báo chí lại gây chú ý đặc biệt. 

Bởi lẽ, dù không chiếm số lượng áp đảo trong bộ máy lãnh đạo, nhưng tiếng nói và vai trò của nữ giới trong điều hành thông tin ngày càng có sức ảnh hưởng rõ nét.

Hiện cả nước có hơn 800 cơ quan báo chí với khoảng 41 nghìn người hoạt động trong lĩnh vực báo chí - truyền thông, trong đó có khoảng 21 nghìn người được cấp thẻ nhà báo. 

Mặc dù lực lượng nhà báo nữ ngày càng gia tăng cả về chất và lượng, tiềm năng vẫn chưa được khai thác đầy đủ. Tỉ lệ nữ hội viên trong Hội Nhà báo Việt Nam chiếm hơn 40%, song đến nay vẫn chưa có nữ lãnh đạo giữ chức vụ Phó Chủ tịch hội trở lên; số lượng nữ tổng biên tập cũng còn khá khiêm tốn so với tổng số nữ nhà báo.

Phiên thảo luận chuyên sâu “Lãnh đạo nữ trong báo chí: Tiếng nói của nữ giới trong điều hành tin tức”.

Phát biểu mở đầu phiên thảo luận, nhà báo Phan Thanh Phong – Trưởng Ban Chuyên đề, Báo Nhân Dân, Phó Chủ tịch Liên chi hội Nhà báo Báo Nhân Dân đã gợi lại hình ảnh những nữ nhà báo thầm lặng nhưng bền bỉ xuyên suốt một thế kỷ phát triển của nền báo chí cách mạng Việt Nam. 

Họ không chỉ viết tin, biên tập mà còn hiện diện nơi tuyến đầu từ hội trường chính trị đến vùng bão lũ, từ các cuộc đối thoại quốc tế đến điều tra xã hội gai góc.

"Ngày càng nhiều nữ phóng viên, biên tập viên là lực lượng chủ lực tại các cơ quan báo chí lớn từ báo in, phát thanh, truyền hình đến nền tảng số. Họ được ghi nhận bằng giải thưởng báo chí quốc gia, sự tin cậy của bạn đọc và vị trí lãnh đạo mà họ đang đảm nhiệm. 

Tuy nhiên, tỷ lệ nữ giới ở các vị trí lãnh đạo cấp cao vẫn còn rất khiêm tốn", nhà báo Phan Thanh Phong thẳng thắn nhìn nhận.

Theo nhà báo, không ít nữ nhà báo tài năng vẫn e ngại khi bước vào vị trí quản lý vì áp lực kép giữa gia đình và công việc, những định kiến giới tính còn tồn tại và đặc biệt là thiếu điều kiện tiếp cận với các kỹ năng quản trị hiện đại trong môi trường báo chí số.

Nhà báo Phan Thanh Phong - Trưởng ban Chuyên đề, Báo Nhân Dân phát biểu tại phiên thảo luận.

Dẫn chứng thực tế tại đơn vị mình, nhà báo Cẩm Hoa – Giám đốc Kênh VOV5, Đài Tiếng nói Việt Nam cho biết: "VOV hiện có khoảng 50,36% nữ giới, trong đó có 48,9% lãnh đạo cấp phòng; 37% lãnh đạo cấp vụ; 16% lãnh đạo cấp vụ trưởng và không có nữ trong Ban lãnh đạo cấp cao của Đài".

Nhìn từ con số đơn giản đó, bà cho rằng một nghịch lý đang tồn tại, phụ nữ chiếm hơn một nửa số người làm việc trong ngành báo chí, nhưng càng lên cao thì càng vắng bóng nữ lãnh đạo. 

"Nữ nhà báo được trao chức vụ, nhưng chưa chắc được trao quyền. Nhiều người chỉ như 'cánh tay mềm' hỗ trợ, chứ không phải là người quyết định", nhà báo Cẩm Hoa nói.

Chia sẻ quan điểm phản biện tại phiên thảo luận, nhà báo Hà Tùng Long – Báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt cho rằng: "Nếu hiểu 'tiếng nói' không chỉ là quyền phát biểu mà còn là quyền được lắng nghe, được ra quyết định, thì tiếng nói của lãnh đạo nữ trong báo chí hiện nay dù đã hiện diện rõ ràng, nhưng vẫn chưa đạt đến mức tương xứng với năng lực và tiềm năng của họ".

Theo anh, thời đại báo chí công nghệ số mở ra nhiều cơ hội để phụ nữ khẳng định vai trò lãnh đạo, đặc biệt trong các lĩnh vực như sáng tạo nội dung, quản lý khủng hoảng truyền thông, thúc đẩy văn hóa công sở, phát triển mạng lưới xã hội và truyền thông tạo tác động tích cực. Tuy nhiên, không ít nữ lãnh đạo vẫn bị giới hạn bởi văn hóa tổ chức, định kiến giới và áp lực phải "giữ hình ảnh an toàn".

"Không phải phụ nữ không thể lãnh đạo tốt như nam giới. Họ chỉ thiếu những điều kiện cần và đủ để phát huy tối đa năng lực từ hệ thống mentor, mạng lưới hỗ trợ đến cơ hội được đào tạo quản trị trong môi trường công nghệ số", nhà báo Hà Tùng Long nói.

Các đại biểu tham gia phiên thảo luận.

Phiên thảo luận đã đưa ra nhiều vấn đề rất thẳng thắn, từ vấn đề "Có phải nhiều phụ nữ ngồi ghế lãnh đạo hiện vẫn đang bị "kiểm soát mềm""; "Nữ lãnh đạo, để tồn tại, vừa phải giữ vững nguyên tắc, vừa phải mềm mại hơn kỳ vọng"; "Liệu có đang tồn tại một định kiến rằng phụ nữ dễ cảm xúc nên khó làm tổng biên tập".

"Có hay không một "chuẩn mực ngầm" đang tồn tại, nơi phụ nữ nếu quá sắc sảo thì bị coi là mạnh mẽ thái quá, mà nếu mềm mỏng thì lại bị đánh giá là thiếu bản lĩnh lãnh đạo?"; ""Tiêu chuẩn kép" đang khiến nhiều phụ nữ phải gồng mình để chứng minh bản thân, thay vì chỉ đơn giản được… tin tưởng?"…

Sau hơn 2 giờ trao đổi sâu sắc, những câu chuyện thực tiễn và cả những trăn trở thẳng thắn cho thấy tiếng nói của nữ giới trong báo chí hôm nay không chỉ là sự hiện diện mà là sức mạnh kiến tạo, điều hành và dẫn dắt. 

Từ phòng tin đến phòng họp, từ hiện trường đến bàn biên tập, những nữ nhà báo đang từng ngày khẳng định bản lĩnh, trí tuệ và sự dấn thân trong một nghề nghiệp đầy thử thách.

"Những điều hôm nay chúng ta nghe được không phải là câu chuyện "bình đẳng giới" đơn thuần. Mà là một lời khẳng định: Nữ nhà báo không chỉ là người làm nghề giỏi mà có thể là người lãnh đạo giỏi. 

Họ không cần ưu ái, chỉ cần cơ hội công bằng và sự tin tưởng thật sự. Khi nữ giới bước lên không chỉ họ thay đổi mà cả nền báo chí sẽ trưởng thành theo một cách bền vững và nhân văn hơn", Nhà báo Phan Thanh Phong chia sẻ

Kim Thoa - Quỳnh Anh