Adware, viết tắt của "advertising-supported software" (phần mềm hỗ trợ quảng cáo), không chỉ gây phiền toái mà còn tiềm ẩn những rủi ro về bảo mật và quyền riêng tư. Adware thường xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, từ những cửa sổ pop-up khó chịu, banner quảng cáo tràn lan, đến việc tự động chuyển hướng trình duyệt đến các trang web không mong muốn.
Adware là gì và nó hoạt động như thế nào?
Adware là một loại phần mềm độc hại (malware) với mục đích chính là hiển thị các quảng cáo không mong muốn trên thiết bị của bạn. Theo Kaspersky, adware có thể được tích hợp vào các chương trình miễn phí và sau đó hiển thị quảng cáo pop-up hoặc các banner không mong muốn.
Adware thường xâm nhập vào máy tính khi bạn tải xuống các phần mềm miễn phí hoặc tiện ích mở rộng trình duyệt và bỏ qua các tùy chọn cài đặt bổ sung. Một khi đã được cài đặt, adware bắt đầu theo dõi hoạt động duyệt web của người dùng.
Theo công ty bảo mật Sophos, khi bạn tải xuống và cài đặt một phần mềm miễn phí, adware có thể được "đính kèm" theo dưới dạng một tùy chọn được chọn sẵn, mà bạn thường bỏ qua trong quá trình cài đặt. Khi được kích hoạt, nó sẽ bắt đầu hoạt động ngầm.
Adware có thể theo dõi thói quen duyệt web của bạn, chẳng hạn như những trang web truy cập, những từ khóa tìm kiếm và những sản phẩm bạn quan tâm. Dựa trên những dữ liệu này, nó sẽ hiển thị những quảng cáo có liên quan. Mục đích của việc thu thập thông tin này là để tạo hồ sơ người dùng, từ đó các nhà quảng cáo có thể tiếp cận bạn hiệu quả hơn.
Những tác hại khôn lường của Adware
Theo Norton LifeLock, không chỉ dừng lại ở việc gây khó chịu, adware còn mang lại nhiều rủi ro nghiêm trọng. Một trong những tác hại rõ ràng nhất là làm giảm hiệu suất thiết bị. Khi các quảng cáo liên tục xuất hiện, chúng tiêu tốn tài nguyên hệ thống như CPU và RAM, làm cho máy tính của bạn chạy chậm hơn, thậm chí bị treo.
Ngoài ra, adware còn là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với quyền riêng tư và bảo mật. Công ty công nghệ McAfee cảnh báo, adware có thể thu thập thông tin cá nhân của bạn, bao gồm địa chỉ IP, lịch sử tìm kiếm và các thông tin khác, sau đó bán dữ liệu này cho bên thứ ba.
Thậm chí, một số adware còn nguy hiểm hơn khi chúng có thể mở đường cho các loại mã độc khác xâm nhập. Kaspersky cảnh báo, adware có thể chuyển hướng trình duyệt của bạn đến các trang web lừa đảo (phishing) hoặc tự động tải xuống các phần mềm độc hại khác mà bạn không hề hay biết.
Cách phòng tránh và loại bỏ Adware
Để tránh trở thành nạn nhân của adware, cách phòng ngừa hiệu quả nhất là nâng cao nhận thức khi sử dụng Internet. Khi bạn tải xuống bất kỳ phần mềm miễn phí nào, hãy luôn đọc kỹ các điều khoản và điều kiện, và đặc biệt chú ý đến các tùy chọn cài đặt.
Công ty công nghệ McAfee khuyến cáo, bạn nên sử dụng các phần mềm bảo mật uy tín là một biện pháp hữu hiệu. Các chương trình diệt virus và phần mềm chống malware hiện đại có khả năng phát hiện và loại bỏ adware một cách hiệu quả. Hãy đảm bảo rằng phần mềm bảo mật của bạn luôn được cập nhật phiên bản mới nhất.
Ngoài ra, việc duy trì thói quen duyệt web an toàn cũng rất cần thiết. Norton LifeLock khuyến cáo "cẩn thận với các cửa sổ pop-up và các liên kết đáng ngờ, tránh nhấp vào chúng ngay cả khi chúng đưa ra những lời mời hấp dẫn.
Theo đó, khi lướt web, hãy thận trọng với những đường link hoặc quảng cáo đáng ngờ. Tránh nhấp vào các cửa sổ pop-up bất thường hoặc các quảng cáo quá "hấp dẫn". Nếu trình duyệt của bạn liên tục bị chuyển hướng, đó có thể là dấu hiệu của adware. Trong trường hợp này, bạn nên kiểm tra và gỡ bỏ các tiện ích mở rộng trình duyệt không quen thuộc hoặc đáng ngờ.