Bán hàng online ra thế giới

Dữ liệu từ nền tảng Metric.vn cho thấy thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam dù tăng trưởng mạnh nhưng cũng đầy áp lực.

Chiến lược lâu dài

Doanh số 4 sàn Shopee, Lazada, Tiki và TikTok Shop trong 9 tháng từ đầu năm 2025 đạt hơn 305.900 tỉ đồng - tăng tới 34,35% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, số lượng cửa hàng tiếp tục giảm 2,4% so với cùng kỳ, còn 566.400.

Điều này cho thấy tốc độ đào thải trong ngành TMĐT tăng nhanh, buộc các nhà bán hàng phải tìm hướng đi bền vững hơn. Từ thực tế cạnh tranh trong nước, bán xuyên biên giới qua TMĐT trở thành lựa chọn phù hợp cho nhiều doanh nghiệp (DN).

Anh Nguyễn Quang Sơn, chủ một thương hiệu thời trang tại TP HCM, cho biết đã mở gian hàng trên Shopee để bán sang thị trường Đông Nam Á và thu được những tín hiệu rất tích cực. "Sau hơn một năm, tôi đã xử lý trên 2.000 đơn hàng. Thay vì chỉ tập trung vào kênh B2B - tức bán trực tiếp cho các sàn quốc tế như Amazon hay Alibaba, tôi bán thêm trên Shopee để khảo sát nhu cầu quốc tế. Phí bán hàng đi nước ngoài cũng tương đương trong nước, khoảng 15%-20% doanh thu" - anh thông tin.

Việc sàn thương mại điện tử mở rộng kênh tiếp cận sang thị trường quốc tế giúp nhiều nhà bán hàng gia tăng doanh thu trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt

Erosska, một thương hiệu giày nữ Việt Nam, cũng là ví dụ điển hình cho xu hướng mở rộng ra thị trường toàn cầu. Tham gia chương trình Bán hàng Toàn cầu (SIP) của Shopee, sản phẩm của Erosska hiện có mặt tại Malaysia, Singapore, Philippines và Thái Lan.

Khi Shopee triển khai chương trình SIP từ tháng 6-2025, Erosska đăng ký tham gia để tự quản lý hàng tồn kho và định giá linh hoạt theo từng thị trường. Kết quả, chỉ sau 2 tháng, doanh thu tại Malaysia của hãng tăng khoảng 10%. Thành công này giúp Erosska tự tin mở rộng sang Singapore, nơi người tiêu dùng ưu tiên sản phẩm chất lượng cao và Philippines - thị trường năng động với nhu cầu đa dạng.

Theo Shopee, đến nay, chương trình SIP đã hỗ trợ hơn 350.000 nhà bán hàng Việt Nam đưa nhiều sản phẩm, từ thời trang, hàng gia dụng đến thực phẩm chế biến, sang các thị trường như Singapore, Malaysia, Thái Lan, Philippines và Trung Quốc. Sự hỗ trợ này giúp hàng Việt có thêm cơ hội gia tăng nhận diện và cạnh tranh sòng phẳng với sản phẩm quốc tế.

Không chỉ Shopee, Lazada cũng trở thành bệ phóng cho các thương hiệu Việt vươn ra nước ngoài, dù chưa hỗ trợ xuất khẩu trực tiếp. Anh Nguyễn Anh Tú, CEO The Nest House, từng chọn Lazada để xây dựng thương hiệu yến sào trong giai đoạn đại dịch COVID-19 - thời điểm các kênh bán hàng truyền thống gần như đóng băng. Nhờ sử dụng các công cụ quản lý đơn hàng, marketing và tham gia LazMall, thương hiệu này nhanh chóng tạo được uy tín trên thị trường, từ đó tiếp cận thêm cộng đồng người Hoa tại Úc, Canada và Mỹ.

Theo giới kinh doanh online, trong bối cảnh TMĐT cạnh tranh ngày càng dữ dội, việc mở rộng sang thị trường quốc tế không chỉ là giải pháp tình thế mà đang trở thành chiến lược dài hạn của nhiều DN Việt Nam. Họ tận dụng lợi thế công nghệ, nguồn cung linh hoạt và sự hỗ trợ của các nền tảng toàn cầu để đưa sản phẩm Việt vươn xa, từng bước xây dựng thương hiệu trong mắt người tiêu dùng quốc tế.

Không được chủ động

Tuy nhiên, theo nhận định của nhiều nhà bán hàng, hành trình đưa sản phẩm Việt ra nước ngoài qua kênh trực tuyến vẫn còn nhiều rào cản, khiến hiệu quả thực tế chưa tương xứng với tiềm năng.

Ông Trần Lâm, CEO Julyhouse - DN có nhiều năm kinh doanh trên các sàn TMĐT, cho biết khó khăn lớn nhất là ở việc nhà bán hàng chưa được toàn quyền quản lý gian hàng tại từng quốc gia. Khi không thể chủ động điều chỉnh giá, theo dõi hàng tồn kho hay tung chương trình khuyến mãi phù hợp với từng thị trường, DN gần như không thể xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả. Điều này dẫn đến nghịch lý DN tốn chi phí vận hành, nhân lực nhưng lượng đơn hàng quốc tế vẫn rất thấp và không ổn định.

Một trở ngại lớn khác là logistics. Chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng kéo dài đang khiến sản phẩm Việt kém cạnh tranh so với hàng bản địa. Hàng gửi từ Việt Nam sang Malaysia, Thái Lan hay Philippines thường phải qua nhiều chặng, dẫn đến giá thành đội lên và tốc độ giao chậm hơn. Nếu nhà bán không gửi hàng vào kho nước ngoài của sàn; việc duy trì trải nghiệm tốt cho khách hàng, một yếu tố quyết định trong TMĐT, gần như bất khả thi.

Theo ông Lâm, những công cụ hỗ trợ xuất khẩu mà các sàn tung ra chỉ dành cho một nhóm nhỏ nhà bán hàng được chọn lọc. Phần lớn DN muốn tăng sản lượng buộc phải mở công ty hoặc kho hàng ở nước nhập khẩu nhưng mức đầu tư này quá lớn đối với các đơn vị nhỏ và vừa. "Rất nhiều nhà bán hàng Việt chỉ nhận được vài đơn hàng lẻ từ các thị trường quốc tế, như vậy chưa thể gọi là xuất khẩu bền vững" - ông nhận định.

Ông Nguyễn Tùng Giang, nhà sáng lập G Investment Group, cho rằng xuất khẩu B2C (bán hàng trực tiếp đến tay người dùng) qua sàn TMĐT đang là một thử thách lớn với DN Việt Nam. Hai yếu tố mấu chốt khiến hiệu quả chưa cao là nguồn hàng và logistics.

Trong khi các DN Trung Quốc có lợi thế điều phối lượng hàng lớn, phí vận chuyển rẻ và giao hàng nhanh thì hàng Việt sang các nước trong khu vực lại mất nhiều thời gian và chi phí. Muốn rút ngắn thời gian giao hàng, nhiều nhà bán phải gửi hàng sang kho tại nước sở tại nhưng tổng chi phí có thể chiếm tới 24%-25% doanh thu - tỉ lệ khiến mô hình này chỉ phù hợp với đơn hàng giá trị cao.

Ngoài ra, mỗi quốc gia có tiêu chuẩn sản phẩm khác nhau, đặc biệt với các ngành như mỹ phẩm hay thực phẩm chức năng. Thủ tục hoàn tiền, đổi trả và thanh toán xuyên biên giới cũng là thách thức khiến DN nhỏ dễ nản lòng.

"Với những nhà bán hàng chưa đủ nội lực, bán hàng ra quốc tế gần như không mang lại lợi nhuận trong ngắn hạn, chi phí lại rất lớn. Xuất khẩu qua TMĐT cần đầu tư dài hơi, không thể kỳ vọng có lãi ngay. Doanh số nội địa phải vững thì mới tính chuyện đi xa" - ông Giang nhấn mạnh.