“Đèn xanh” đã bật cho việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên ở Ba Lan

Ủy ban châu Âu (EC) vừa chính thức bật "đèn xanh" cho dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Ba Lan, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong chiến lược chuyển đổi năng lượng của quốc gia Đông Âu.

Quyết định này, được công bố qua thông cáo báo chí chính thức của Ủy ban, xác nhận rằng gói hỗ trợ nhà nước của Ba Lan tuân thủ các quy định về trợ cấp của Liên minh Cchâu Âu (EU), mở đường cho việc khởi công dự án ngay trong tháng 12 năm nay.

Đây không chỉ là bước đi chiến lược để giúp Ba Lan giảm phụ thuộc vào than đá mà còn góp phần vào mục tiêu trung hòa carbon của châu lục.

Nhà máy điện hạt nhân sẽ được xây dựng tại khu vực Lubiatowo-Kopalino, thuộc xã Choczewo ở miền Bắc Ba Lan, gần bờ biển Baltic.

Dự án do công ty nhà nước Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) dẫn dắt, hợp tác với các đối tác Mỹ như Westinghouse (cung cấp công nghệ) và Bechtel (xây dựng).

Nhà máy sẽ bao gồm 3 lò phản ứng hạt nhân sử dụng công nghệ AP1000 tiên tiến, mỗi lò có công suất 1.250 MW, đưa tổng công suất lên 3.750 MW.

Đây là nguồn điện nền tảng ổn định, có khả năng hoạt động với hệ số tải cao (dự kiến đạt 88,5% vào năm 2040), độc lập với điều kiện thời tiết và cung cấp năng lượng sạch trong 60-80 năm.

Tổng chi phí đầu tư ước tính khoảng 192 tỷ Zloty Ba Lan (tương đương 42 tỷ Euro), trong đó chính phủ Ba Lan cam kết hỗ trợ khoảng 30% qua khoản đầu tư cổ phần và các biện pháp tài chính khác, lên đến 60,2 tỷ Zloty (14 tỷ Euro) đến năm 2030.

Thêm vào đó, 4,6 tỷ Zloty (khoảng 1,9 tỷ Euro) sẽ được phân bổ cho PEJ vào tháng 12 này. Hơn 30 ngân hàng thương mại quốc tế đã bày tỏ sự quan tâm ban đầu đến việc tài trợ dự án.

Ảnh minh họa.

Về lịch trình, xây dựng sẽ chính thức khởi động vào tháng 12/2025, với việc đổ bê tông hạt nhân cho lò phản ứng đầu tiên vào năm 2028. Lò đầu tiên dự kiến hoàn thành và kết nối lưới điện vào năm 2036, theo sau là các lò còn lại vào năm 2037 và 2038.

Gói hỗ trợ bao gồm hợp đồng chênh lệch (CfD) kéo dài 40 năm, đảm bảo doanh thu ổn định dựa trên giá tham chiếu, đồng thời chia sẻ lợi nhuận vượt trội với nhà nước để tránh bù đắp quá mức. Ít nhất 70% sản lượng điện hàng năm phải bán trên các sàn giao dịch mở, đảm bảo tính minh bạch và cạnh tranh.

Dự án được đánh giá cao vì vai trò then chốt trong việc khử carbon hóa sản xuất điện của Ba Lan – quốc gia hiện phụ thuộc hơn 70% vào than đá.

Là nguồn năng lượng không phát thải CO2, nhà máy sẽ giúp giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính, hỗ trợ các mục tiêu khí hậu của EU theo Quy định 2024/1747 về thiết kế thị trường điện mới.

Nhà máy cũng sẽ cung cấp năng lượng ổn định, giá rẻ hơn so với các lựa chọn thay thế hiện tại, đồng thời tăng cường an ninh năng lượng và ổn định lưới điện.

Về mặt kinh tế, dự án không chỉ tạo việc làm mà còn thúc đẩy ngành công nghiệp địa phương, với lợi ích dài hạn cho toàn bộ khu vực năng lượng châu Âu.

"Việc triển khai năng lượng hạt nhân giải quyết nhu cầu cấp bách về nguồn điện nền tảng ổn định trong hỗn hợp năng lượng của Ba Lan, đẩy nhanh quá trình đã được xem xét từ 15 năm trước", Giáo sư Mikołaj Oettingen, chuyên gia về năng lượng hạt nhân, nhấn mạnh.

"Đèn xanh" của Ủy ban châu Âu đến sau cuộc điều tra mở vào tháng 12/2024, tập trung vào tính phù hợp, tỉ lệ và tác động đến cạnh tranh. Ba Lan đã điều chỉnh một số yếu tố, như rút ngắn thời hạn CfD từ 60 xuống 40 năm, để tuân thủ các quy định EU.

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk hoan nghênh quyết định này như một "điều kiện cần thiết và không hề dễ dàng".

"Việc xây dựng sẽ chính thức khởi động ngay trong tháng 12 này với một cú hích mạnh mẽ. Đây là điều kiện tiên quyết tuyệt đối cần thiết, đồng thời cũng là một việc hoàn toàn không dễ dàng để đạt được".

Minh Đức (Theo Euronews, ec.europa.eu)