Trong cõi võ lâm rộng lớn của cố nhà văn Kim Dung, Giác Viễn đại sư được xem là một trong những nhân vật phụ có số phận bi kịch nhất. Dù không tham gia tranh bá giang hồ, cuộc đời ông lại là chuỗi bất hạnh dẫn đến cái chết thầm lặng nhưng đầy xót xa.
Giác Viễn đại sư vốn là nhà sư được giao trọng trách coi giữ Tàng kinh các – kho tàng kiến thức và võ học quý giá nhất của Thiếu Lâm. Công việc của ông là quét dọn, bảo quản, chống mối mọt, tưởng chừng an nhàn nhưng lại là khởi đầu cho chuỗi bi kịch.
Giác Viễn đại sư chỉ xuất hiện ngắn ngủi nhưng để lại nhiều tiếc nuối cho độc giả.
Trong phần cuối của Thần điêu đại hiệp, Giác Viễn đại sư đã mắc phải lỗi lầm lớn nhất đời mình, làm mất kinh Lăng già (thực chất là bị Tiêu Tương Tử và Doãn Khắc Tây đánh cắp). Quyển kinh này không chỉ là kinh thư quý mà còn ẩn chứa bí kíp võ học vô song - Cửu dương chân kinh.
Cùng với đệ tử là Trương Quân Bảo (sau này là Trương Tam Phong), ông đuổi theo hai kẻ trộm đến núi Hoa Sơn. Dù gặp được các bậc cao thủ lừng danh như Dương Quá, Quách Tĩnh, Hoàng Dược Sư, nhưng Giác Viễn và Quân Bảo vẫn đành bó tay khi hai tên trộm dùng gian kế giấu kinh thư vào bụng con vượn trắng, khiến họ không có bằng chứng và phải tay trắng trở về Thiếu Lâm chịu tội.
Sau sự cố mất kinh, Giác Viễn đại sư đã phải chịu hình phạt nặng nề. Khi Quách Tương ghé thăm Thiếu Lâm trên đường lang bạt, cô chứng kiến cảnh tượng thương tâm: Giác Viễn đại sư bị xiềng xích khóa chặt, phải gánh đôi thùng sắt khổng lồ nặng và phải múc đầy nước vào đó, nâng tổng trọng lượng lên tới khoảng hơn 200 kg.
Tuy nhiên, trong lúc bị xiềng xích đó, một biến cố khác lại xảy ra. Hà Túc Đạo – cao thủ lợi hại biệt danh Côn Lôn Tam Thánh – tới Thiếu Lâm thách đấu. Vô tình, thầy trò Giác Viễn đã tham gia giao đấu và đánh bại được kình địch, bảo vệ danh tiếng cho chùa.
Mặc dù Giác Viễn lập công lớn, nhưng các vị cao tăng Thiếu Lâm lại nhìn thấy việc học lén võ công một tội lỗi không thể tha thứ. Phương trượng Thiếu Lâm ra lệnh bắt giữ thầy trò ông.
Vì yêu thương Trương Quân Bảo như con đẻ, sợ đệ tử không thể chịu nổi hình phạt khắc nghiệt của chùa, Giác Viễn đại sư đã liều chết cứu cậu. Ông giấu Quân Bảo và Quách Tương vào hai thùng nước rỗng và dùng khinh công tuyệt luân mang họ chạy trốn khỏi Thiếu Lâm, vượt xa tốc độ của các hòa thượng đang truy đuổi.
Chạy đến nửa đêm, Giác Viễn kiệt sức dừng lại dưới một gốc đại thụ. Ông ngồi tĩnh tọa, chắp tay niệm Phật và đọc to bộ kinh Lăng già.
Khi trời rạng sáng, Quách Tương và Trương Quân Bảo lay ông dậy, kinh hoàng nhận ra tay chân ông đã lạnh giá. Vị hòa thượng bất hạnh đã chết đi thầm lặng ngay dưới gốc cây, như một ngọn đèn cạn dầu, sau khi đọc xong bộ kinh quý giá đó.
Cái chết của Giác Viễn đại sư không chỉ là sự giải thoát cho chính ông mà còn là tiền đề cho sự xuất hiện của một trong những nhân vật vĩ đại nhất võ lâm: Trương Tam Phong (tức Trương Quân Bảo) – người sáng lập phái Võ Đang và Quách Tương – người sáng lập phái Nga Mi.
Quốc Tiệp (t/h)
