Danh ca Họa Mi tên thật là Trương Thị Mỹ, sinh năm 1955. Năm 11 tuổi, cha của Họa Mi qua đời. Không lâu sau thì mẹ của bà cũng mất. Ở cái tuổi, bạn bè được sống trong sự yêu thương đùm bọc của cha mẹ thì cô bé Họa Mi một mình bươn chải lo cuộc sống.
15 tuổi, Họa Mi đến với âm nhạc với cái tên Trường My. Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ là người đã đặt cho bà nghệ danh Họa Mi. Và cái tên này nhanh chóng tỏa sáng trên bầu trời âm nhạc Việt lúc đó với hàng loạt các ca khúc: Đưa em qua cánh đồng vàng; Em về thăm lại quê anh; Đưa em xuống thuyền; Tango nhớ; Bên đời quạnh hiu;...
Năm 1975, bà gia nhập đoàn ca nhạc của ông bầu số một thời đó là Ngọc Chánh. Đoàn của bà thường hát chung với đoàn kịch nói Kim Cương. Cũng từ những chuyến đi hát, bà quen nghệ sĩ saxophone Lê Tấn Quốc để rồi kết hôn năm 21 tuổi.
Cả hai nghèo đến mức phải làm tiệc cưới tại nhà riêng, đãi bạn bè bằng cơm đĩa. Nhà chồng phải bán bớt bàn tủ để mua nhẫn và hoa tai cho bà.

Danh ca Họa Mi.
Hạnh phúc chưa lâu, chồng bà mắc bệnh thoái hóa võng mạc sắc tố rồi bị mù. Họa Mi vừa chăm con, vừa đưa chồng đi khắp nơi chữa bệnh. Năm 1988 sau khi sang Pháp lưu diễn, bà ở lại tìm cách bảo lãnh chồng sang chữa bệnh.
2 năm tha hương, Họa Mi nuốt bao đắng cay, tủi nhục. Bà sống một mình không người thân thích, nhớ chồng con, vừa học tiếng Pháp vừa làm ca đêm tại một nhà hàng Trung Quốc với đồng lương rẻ mạt.
Bôn ba cực khổ nơi xứ người nhưng ở Việt Nam, bà bị hiểu nhầm rồi mang tiếng bỏ rơi chồng đau bệnh. Họa Mi đã viết thư cho phu nhân tổng thống Pháp khi đó để trình bày hoàn cảnh của mình. Được phu nhân tổng thống giúp đỡ, Lê Tấn Quốc đoàn tụ vợ ở Pháp, được các bác sĩ giỏi chạy chữa. Dù vậy, kết quả mà ông nhận được rằng đây là bệnh không thể chữa.
Không muốn làm gánh nặng cho vợ, nghệ sĩ Tấn Quốc đề nghị ly hôn rồi về Việt Nam. Họa Mi ở lại Pháp một mình nuôi 3 con. Bởi bệnh thoái hóa võng mạc sắc tố có thể di truyền, các con Họa Mi phải ở lại Pháp để kiểm tra mắt hằng năm cho đến khi trưởng thành. Bà bán kem, bánh mì mưu sinh qua ngày vì không có show.
Một năm sau, nghệ sĩ Tấn Quốc có hạnh phúc mới, Họa Mi chúc phúc cho chồng cũ. Câu chuyện này được cố nhạc sĩ Lam Phương viết thành bài “Em đi rồi” cho riêng Họa Mi.
Sau đó, Họa Mi cũng tìm thấy người chồng sau là một người Pháp gốc Việt. Cả hai từng về Việt Nam làm đám cưới, Tấn Quốc cũng đến mừng vợ cũ. Vợ mới của ông còn chở Họa Mi đi mua trái cây.

Danh ca Họa Mi cùng chồng cũ và các con.
Chồng sau rất tốt với Họa Mi và các con riêng của bà nhưng không muốn vợ đi hát. Tháng ngày ở Pháp, bà "bận đến không nhìn thấy mặt trời". Trong chương trình Kính Đa Chiều, nữ danh ca tâm sự, tuy ở Pháp tới 30 năm nhưng bà không hề biết mặt hàng xóm.
Nói về cuộc sống khi rời xa ánh đèn sân khấu, nữ danh ca chia sẻ trong chương trình Đời nghệ sĩ: “Tôi bán kem vào ban ngày khoảng 8 tiếng, buổi tối thì chăm lo cho các con. Thỉnh thoảng mới nhận lời mời đi hát hay thu âm.
Sau khoảng 3 năm, toi có được một số vốn nhỏ để mở cửa hàng bánh mì. Tất cả các công đoạn để làm ra chiếc bánh đều được tôi tự tay thực hiện. Tiệm bánh mì của tôi là một trong những cửa hàng ngon nhất tại quận 14 ở Paris”.
Khi xưởng bánh vận hành tạm ổn, bà có thai con út. Bởi cuộc đời nhiều thăng trầm nên bà rời hẳn ánh đèn sân khấu suốt 27 năm.
Năm 2009, Họa Mi từng về nước thu âm một lúc 3 album Hoàng Thi Thơ và 1 album cùng tiếng saxophone của chồng cũ Tấn Quốc. Thu xong, bà lại về Pháp lo liệu việc nhà xưởng, gia đình.
Mãi đến năm 60 tuổi, được sự đồng thuận của chồng, nữ danh ca mới chính thức quay lại với âm nhạc. Từ khi về nước hoạt động, nữ danh ca rất đắt show. Bà thường xuyên được mời làm giám khảo các cuộc thi hát, các game show âm nhạc.

Họa Mi và chồng sau cùng các con.
Nói về cuộc hôn nhân với chồng sau, danh ca chia sẻ trên tờ Vnexpress rằng, vì chồng cũng từng đổ vỡ hôn nhân một lần nên hiểu rõ nhưng truân chuyên mà nữ danh ca gánh gồng. Vậy nên ông hết mực yêu thương, nuôi nấng 3 con riêng của vợ.
Hiện tại, các con của bà đều đã trưởng thành và có gia đình riêng tại Pháp. Ở tuổi 70, nữ danh ca được khen trẻ trung, yêu đời. Bà sống đơn giản, suy nghĩ tích cực và dành tất cả nhiệt huyết cho âm nhạc.
(tổng hợp)