Có một thời, đất là từ khóa vàng trong giấc mơ làm giàu của rất nhiều người trẻ. Chỉ cần có vài trăm triệu, gom góp thêm chút vay mượn, là bạn đã có thể sở hữu một mảnh đất – thứ tài sản từng được xem là "không bao giờ lỗ". Những câu chuyện thành công lan truyền khắp nơi: người mua đất hôm trước, hôm sau lời cả trăm triệu; kẻ tay ngang nhảy vào thị trường mà nay đã là đại gia.
Chính mình cũng từng là một phần của làn sóng ấy. Nhìn thấy người xung quanh giàu lên từ đất, mình tự hỏi: tại sao mình lại đứng ngoài?
Thế là bắt đầu những hành trình mua đất, đầy kỳ vọng nhưng kết thúc trong lặng lẽ. Có người chôn vốn suốt 3 năm mà chưa bán được. Có người giữ mảnh đất mà không dám nhìn lại, vì mỗi tháng vẫn phải còng lưng trả lãi vay.
Hành trình đầu tư đất: Từ giấc mơ làm giàu đến thực tế “đóng băng”
1. Quốc Hưng, 31 tuổi, nhân viên IT – "Mình tưởng đất ven biển là vàng"
Mình bắt đầu quan tâm đến đất đai vào năm 2021, khi thấy xung quanh ai cũng nói "bây giờ chỉ có mua đất mới giàu được". Đợt đó mình có khoảng 700 triệu tiết kiệm, định mua căn hộ nhưng bạn bè rủ rê đầu tư đất nền ở Bình Thuận, gần khu du lịch. Họ nói sắp có cao tốc, đất sẽ tăng gấp đôi trong 2 năm.
Mình vay thêm ngân hàng 500 triệu để đủ tiền mua lô 100m² trong một dự án phân lô. Hứa hẹn đầy đủ: pháp lý sắp hoàn thiện, đường nội khu đẹp, gần biển. Nhưng rồi cao tốc bị chậm tiến độ, du lịch đóng băng vì dịch, dự án cũng không có sổ như cam kết. Giờ đã 3 năm, lô đất mình rao bán hoài không ai hỏi. Mỗi tháng vẫn phải trả lãi ngân hàng hơn 6 triệu đồng.
Điều đau nhất là có thời điểm mình được trả giá 1,2 tỷ, nhưng tiếc, giữ lại chờ lên 1,5 tỷ như lời môi giới. Giờ rao 950 triệu cũng không ai buồn xem. Mình thấy mình đã chạy theo đám đông mà không có hiểu biết gì.
Ảnh minh hoạ
2. Ngọc Anh, 34 tuổi, chủ shop thời trang – "Nghe lời người thân nên xuống tiền bốc đồng"
Mình là con gái, không rành đầu tư nhưng năm 2022, anh họ giới thiệu lô đất ở khu mở rộng của Đà Nẵng. Anh ấy là người làm trong ngành xây dựng nên mình rất tin. Lúc đó, mình vừa bán được căn nhà cũ ở quê, cầm hơn 2 tỷ. Một phần tính để mua nhà tại thành phố, phần còn lại được anh rủ đầu tư.
Lô đất mình mua là trong khu phân lô gần một khu công nghiệp mới mở. Giá là 1,65 tỷ, có sổ đỏ riêng, vị trí đẹp – theo lời anh. Nhưng đến giờ, khu công nghiệp vẫn chỉ là... dự án trên giấy. Cỏ mọc um tùm. Hạ tầng xung quanh chưa có gì. Đường đất đỏ, trời mưa là lầy lội. Mình thử rao bán lô đất, giá 1,3 tỷ vẫn không có người hỏi.
Giờ mình giữ một mảnh đất mà chẳng biết bao giờ mới bán được. Nhà thì chưa mua được, phải thuê trọ ở. Mỗi lần nhìn lại, mình chỉ biết thở dài.
3. Tuấn Kiệt, 29 tuổi, làm freelancer – "Ngỡ mình nhanh nhạy, ai ngờ thành nạn nhân của FOMO"
Mình là người rất quan tâm đến tài chính cá nhân, đầu tư từ sớm. Nhưng sai lầm lớn nhất là mình nghĩ mình đã đủ kiến thức.
Năm 2021, mình đọc các diễn đàn, theo dõi KOLs tài chính, thấy ai cũng nói đất ở Tây Nguyên đang hot vì nhiều người đổ về săn đất rừng, đất nông nghiệp chuyển đổi. Mình gom góp được gần 500 triệu, vay thêm bạn bè, tổng cộng mua một lô đất 1.200m² tại Đắk Nông, sổ là đất trồng cây lâu năm, giá chỉ 600 triệu.
Ban đầu rất hào hứng, nghĩ sẽ lên giá nhanh. Nhưng sau một năm, nhà nước siết lại việc phân lô đất nông nghiệp. Cộng thêm chuyện dân đầu tư rút lui hàng loạt, khu đó giờ như “bãi đất hoang”. Không có đường đi vào, không điện nước, không ai ngó ngàng. Mình từng bay lên khảo sát lại mà không dám vào, sợ lạc giữa rừng. Đến nay vẫn chưa bán được, cũng không có giá trị sử dụng.
Mình từng nghĩ mình thông minh khi không mua ở thành phố – nơi đã tăng nóng, mà đi săn vùng ven. Nhưng hóa ra, không có quy hoạch rõ ràng và thông tin chắc chắn, tất cả chỉ là đánh cược mù quáng.
Ảnh minh hoạ
Lời khuyên sau những bài học xương máu
1. Quốc Hưng: "Chỉ nên đầu tư đất khi có tầm nhìn 5-10 năm, đừng tin vào lời 'lướt sóng'"
Giờ nghĩ lại, mình thấy mình đã sai từ gốc: không tự đi khảo sát, không hỏi rõ pháp lý, không tìm hiểu quy hoạch từ cơ quan chức năng. Tất cả chỉ nghe qua môi giới và bạn bè. Thấy người ta giàu từ đất, mình nghĩ mình cũng sẽ thế.
Lời khuyên của mình là: nếu bạn đang định đầu tư đất để lướt sóng, hãy dừng lại. Bởi không còn thời “ăn may” nữa. Thị trường đang thay đổi, nhà nước siết lại rất mạnh. Hãy xác định tâm thế nắm giữ dài hạn, có thể 5 đến 10 năm, và phải tìm được đất có pháp lý rõ ràng, hạ tầng hiện hữu hoặc ít nhất là khả thi.
Và quan trọng nhất: tiền đầu tư phải là tiền nhàn rỗi. Mình đã rất áp lực khi mỗi tháng phải trả lãi ngân hàng. Nó khiến mình mất ngủ liên tục.
2. Ngọc Anh: "Đừng bao giờ đầu tư vì cả nể hay vì 'người quen giới thiệu'"
Mình sai ở chỗ quá tin người quen. Không phải ai thân thiết cũng có hiểu biết đầu tư. Khi bạn xuống tiền, bạn là người chịu rủi ro, không ai gánh thay. Mình cũng không tìm hiểu kỹ về khu vực, chỉ thấy có sổ là an tâm. Nhưng sổ mà đất ở chỗ không có tiềm năng thì cũng vô ích.
Nếu là nữ như mình, lại không rành thị trường, hãy tìm chuyên gia độc lập để hỏi. Đừng vội vàng xuống tiền chỉ vì nghe ai đó nói “nó đang lên giá từng ngày”. Mình nghĩ giờ đây, điều quan trọng nhất là: đầu tư để giữ tiền, chứ không phải chỉ để “kiếm lời”.
Và nếu bạn đang có ý định đầu tư đất mà không có chỗ ở ổn định, thì hãy cân nhắc mua nhà trước. Vì một mảnh đất không bán được thì cũng chẳng giúp bạn sống tốt hơn.
3. Tuấn Kiệt: "Càng thấy người khác đổ xô đi mua, mình càng nên dừng lại một nhịp"
FOMO là thứ dễ giết chết lý trí nhất. Mình tưởng mình đã đọc nhiều, nhưng cuối cùng cũng bị cuốn vào cảm xúc đám đông.
Mình muốn nhắn gửi với những bạn trẻ dưới 35 tuổi rằng: đầu tư đất là cuộc chơi lớn. Bạn cần có thời gian khảo sát, tìm hiểu, đọc quy hoạch, đi gặp chính quyền địa phương nếu cần. Một lô đất rẻ chưa chắc là cơ hội. Cũng như đất to chưa chắc dễ bán.
Còn nữa, hãy luôn nghĩ đến phương án thoát hàng. Nếu bạn không có kế hoạch cụ thể về việc khi nào, với ai, và bằng cách nào bạn sẽ bán được lô đất đó, thì hãy dừng lại.
Mình vẫn tin đất là một kênh đầu tư tốt, nhưng chỉ khi bạn có kiến thức, thời gian và chiến lược rõ ràng. Còn nếu không, hãy chọn gửi tiết kiệm, mua vàng hay thậm chí đầu tư chứng khoán – ít nhất bạn còn có tính thanh khoản cao hơn.
